आभास सापकोटा, सिड्नी
२४ जनवरी, २०२०
नेपाल ५.२८ (०–१० को स्तरमा) अंकको साथ विश्वव्यापी प्रजातन्त्र सूचकांकमा ९२ औं स्थानमा उक्लिएको छ। नेपाल एसियाली क्षेत्रमा२० औं स्थानमा छ। २०१८ मा नेपाल ५.१८ अंकको साथ ९७th औं स्थानमा थियो।
लोकतन्त्र अनुक्रमणिकाले पाँच वर्गजस्तै चुनावी प्रक्रिया र बहुलवाद, सरकारको कार्यशैली, राजनीतिक सहभागिता, राजनीतिकसंस्कृति, र नागरिक स्वतन्त्रता का आधारमा लोकतन्त्रको स्थिति मापन गर्दछ ।
यी कोटिहरूमा सूचकहरूको दायरामा आधारित, प्रत्येक देशलाई त्यसपछि चार प्रकारको शासन प्रणालीमा वर्गीकृत गरिएको छ: “पूर्णलोकतन्त्र“, “त्रुटिपूर्ण प्रजातन्त्र“, “हाइब्रिड रेजिमेन्ट “वा “तानाशाही शासन“।
यस सूचकांकले नेपाललाई “हाइब्रिड रेजिमेन्ट” अन्तर्गत राख्यो। इकोनॉमिस्ट इंटेलिजेंस युनिटको वार्षिक लोकतंत्र सूचकांक २०१९ – जसले १६५ स्वतन्त्र राज्य र दुई क्षेत्रहरुमा प्रजातन्त्रको राज्यको स्नापशट प्रदान गर्दछ – औसत ग्लोबल स्कोर २०१८ मा ५.४८ बाट घटेर२०१९ मा ५.४४ पुगेको छ, जुन सबैभन्दा खराब औसत ग्लोबल स्कोर हो ।
विश्वको सबैभन्दा ठूलो प्रजातन्त्र भारत १० स्थान तल झर्दै ५१औं स्थानमा पुग्यो। भारतको समग्र अंक २०१८ मा ७.२३ बाट घटेर २०१९मा६.९० मा पुगेको थियो। प्रजातान्त्रिक दमनको मुख्य कारण मुलुकमा नागरिक स्वतन्त्रताको क्षय थियो, प्रतिवेदनले भन्छ।
संयुक्त राज्य अमेरिका ७.९६ अंकका साथ २५ औं स्थानमा रहेको छ।
नर्वे फेरि९.८७ को अंकको साथ शीर्ष स्थानमा छ भने १.०८ को अंकका साथ उत्तर कोरिया ग्लोबल रैंकिंगमा सबैभन्दा तल छ।थाईल्यान्डको स्कोर र रेंकिगंमा ठूलो सुधार छ र चीनले सबैभन्दा ठूलो गिरावट दर्ता गर्यो। २०१४ मा सैनिक कु पछि पहिलो निर्वाचनपछि थाईल्याण्डको स्कोर १.६९ अंकले सुधार भयो र क्रमश 38 स्थानमा पुगेको छ । चीनको प्रतिगमनको परिणाम १.०६ अंककोगिरावट र २३ स्थानको गिरावटको आधारमा १५३ औं स्थानमा खस्कियो, विशेष गरी झिनजियांगको उत्तर–पश्चिमी क्षेत्रमाअल्पसंख्यकहरू विरुद्धको विभेद, तीव्र र जनसंख्याको डिजिटल निगरानी निरन्तर जारी नै रह्यो।
२०१९ मा HongKong १६७ देशहरूमध्ये ७३ औंबाट ७५औं स्थानमा खस्कियो जुन राजनैतिक स्थिरतामा २०१५–१८ मा ठूलो संचयीगिरावट आएको हो। २०१९ को मध्यदेखि बढेको हिंसात्मक प्रदर्शनको छाल HongKongको प्रजातान्त्रिक वातावरणमा पूर्व–अवस्थितकमजोरीहरूको अभिव्यक्ति हो भन्ने प्रतिवेदनले देखाउँदछ। चिली, फ्रान्स र पोर्चुगल “त्रुटिपूर्ण प्रजातन्त्र” बाट “पूर्ण प्रजातन्त्र” वर्गमासर्दै आएका छन जबकि माल्टा विपरित दिशामा अघि बढेको छ र “पूर्ण लोकतन्त्र” वर्गबाट बाहिर निस्कदै गरेको “त्रुटिपूर्ण प्रजातन्त्र” बनेको छ। इराक र प्यालेस्टाइनलाई “संकर शासन” को रूपमा वर्गीकृत गर्नबाट “अधिनायकवादी शासनहरु” मा सारियो। अल्जेरियाएक “तानाशाही शासन” बाट एक “हाइब्रिड रेजिमेन्ट”मा सारियो।
एल साल्भाडोर र थाइल्याण्डले “संकर शासन” को वर्गबाट ”त्रुटिपूर्ण प्रजातन्त्र” को वर्गमा सार्यो, जबकि सेनेगल विपरित दिशामा“त्रुटिपूर्ण प्रजातन्त्र” बाट “हाइब्रिड रेजिमेन्ट” मा लागे। आर्मेनिया, बंगलादेश, एल साल्भाडोर, ईस्वातिनी, गुयना–बिसाउ, मडागास्कर, सुडान, टोगो, ट्युनिसिया र युक्रेनलगायत अन्य उल्लेखनीय सुधारहरू भए र बेलारस, बेनिन, बोलिभिया, क्यामरून, कोमोरोज, इजिप्ट, भारत, गुयाना, सिंगापुर, माली र जाम्बिया मा भने गिरावट आयो ।
